گروه سیاسى: شوراى حکام آژانس بین المللى انرژى اتمى از امروز براى بررسى پرونده فعالیت هاى هسته اى ایران وارد شور مى شود.
چند روز قبل از آغاز نشست مهم شوراى حکام، جلسات کارى گروه هاى مختلف عضو، اعم از جنبش عدم تعهد، اتحادیه اروپا ، هیأت آمریکا و دیگر اعضاى آژانس تشکیل شده ورایزنى هاى پردامنه اى درباره پرونده هسته اى ایران صورت گرفته است.پس از آن که تروییکاى اتحادیه اروپا (شامل فرانسه، آلمان وانگلیس) قطعنامه پیشنهادى خود را براى تصویب درشورا درمیان اعضاى آن توزیع کرد، واکنش هایى نسبت به این متن برانگیخته شد وبحث مذکور محور تمام مباحث روزهاى اخیر آژانس اتمى قرارگرفت.
> قطعنامه اروپا و واکنش هاى موافقان ومخالفان
اولین واکنش به قطعنامه پیشنهادى اروپا ازطرف برخى محافل سیاسى و رسانه اى ایران برخاست. آنها بر این نظر بودند که اروپایى ها مغایر با تفاهمنامه پاریس میان ایران و اروپا خواستار همیشگى و دائمى شدن تعلیق غنى سازى اورانیوم درایران شده اند و اقدام داوطلبانه واعتماد ساز ایران را نادیده انگاشته وتعطیلى دائم غنى سازى درایران را خواستار مى باشند. اما توضیح دست اندرکاران و انتشار ترجمه دقیق پیش نویس نشان داد که دربند دوم قطعنامه از ایران خواسته شده تعلیق صورت گرفته را تا رفع ابهامات حفظ کرده و ادامه دهد واشاره اى به همیشگى بودن تعلیق وجود ندارد، با این وجود واکنش ها به قطعنامه اروپا فروکش نکرد، چرا که ایران و جناح غیر متعهد هاى آژانس نیز ایرادهاى دیگرى به متن اروپاییها وارد کردند ، که از آن جمله مى توان به اظهارات صریح جناح غیر متعهد ها مبنى بر عدم وجودتفکیک بین اقدامات اعتماد ساز والزامات حقوقى ایران اشاره کرد. برخى کارشناسان ایرانى نیز براین نکته تأکید کرده اند که با وجود نکات مثبت درقطعنامه اروپا، روح آن بیش از آینده، به گذشته تعلق دارد. بنابراخبار موجود رایزنى ومذاکره براى تصحیح متن اولیه اروپا کماکان درجریان است وبه نظر مى رسد درجریان برگزارى جلسات شوراى حکام نیز ادامه داشته باشد.
> ورود جدى غیر متعهد ها به بحث
مهمترین واکنش درمورد پیش نویس اروپا از سوى جنبش عدم تعهد انجام گرفت. « حسین حنیف» نماینده مالزى و رئیس گروه کشورهاى غیر متعهد درشوراى حکام آژانس بین المللى انرژى اتمى اعلام کرد: تقاضا ها درمورد فعالیت هاى هسته اى ایران باید درچارچوب مفاد پیمان منع گسترش سلاح هاى هسته اى (ان.پى.تى) و پروتکل الحاقى آن باشد.حنیف دسترسى نامحدود به سایت هاى هسته اى ایران را تقاضایى غیرقانونى و خارج از مفاد پروتکل الحاقى وپادمان ها عنوان کرد وگفت: جنبش عدم تعهد با این خواسته مخالفت خواهد کرد.
گزارش ها حاکى است، طرح این بحث احتمال تجدید نظر اتحادیه اروپا در پیش نویس قطعنامه مربوط به ایران را نیز قوت بخشیده است. دراین باره یک دیپلمات غربى فعال درآژانس بین المللى انرژى اتمى دیروز به ایرنا گفت: این پیش نویس همانطور که ازنامش پیدا است، نهایى نیست و تغییراتى درآن ایجاد خواهد شد.
درحالى که توقع مى رود با توافق اخیر ایران واروپا وهمچنین آغاز تعلیق غنى سازى اورانیوم توسط ایران، فضاى حاکم برنشست شوراى حکام به نفع ایران رقم بخورد، اما پیش نویس قطعنامه تروییکاى اتحادیه اروپا همچنان مهم ترین چالش موجود ارزیابى مى شود که با تجدید نظر درباره برخى مفاد آن احتمال رفع این چالش دور از ذهن نیست.خانم« ملیسا فلمینگ» سخنگوى آژانس بین المللى انرژى اتمى روز گذشته اعلام کرد، تعلیق داوطلبانه غنى سازى اورانیوم توسط جمهورى اسلامى ایران تأثیر مهمى برتصمیم شوراى حکام آژانس بین المللى انرژى اتمى دارد.
> بیانیه غیرمتعهدها نهایى شد
بنابر آخرین اطلاعات دریافتى از وین در خلال نشست هاى اخیر گروه غیرمتعهدها بیانیه کشورهاى عضو این گروه دیروز نهایى شد و امروز در شوراى حکام قرائت خواهد شد.در این بیانیه بر همکارى خوب ایران با آژانس تأکید شده و موضوع برجسته آن درخواست آنها از آژانس مبنى بر آن است که پرونده ایران از دستور کار نشست هاى آتى شوراى حکام خارج شود.برخى کارشناسان گفته اند بند آخر قطعنامه اروپا هم به طور تلویحى به خروج پرونده ایران از دستور کار شوراى آینده اشاره دارد و حالا باید منتظر واکنش جناح آمریکا در این باره بود. به نظر مى رسد آمریکا با ناامید بودن از ارجاع پرونده ایران به شوراى امنیت سازمان ملل بر باز بودن پرونده در جلسه و جلسات آتى شوراى حکام اصرار خواهد داشت.
تروییکاى جنبش عدم تعهد و تروییکاى اروپا تاکنون رایزنى هاى فشرده اى با یکدیگر و همچنین با البرادعى مدیرکل آژانس داشته اند و از امروز این رایزنى ها در قالب اجلاس رسمى شوراى حکام پیگیرى خواهد شد.
> مواجهه دوباره ایران و آمریکا در وین
برخى منابع دیپلماتیک پیش بینى کرده اند آمریکا و ایران به سوى رویارویى دیپلماتیک در آژانس بین المللى انرژى اتمى پیش مى روند. به گفته این منابع آلمان، فرانسه و انگلیس پیش نویس قطعنامه اى را در خصوص ایران ارائه دادند که دیپلماتها آن را براى تهران و همچنین واشنگتن غیرقابل پذیرش مى دانند.روزنامه یاد شده ادامه داد: واشنگتن این قطعنامه را بسیار ضعیف مى داند و مى خواهد مکانیسم ماشه در آن گنجانده شود.
حسین حنیف، نماینده مالزى در آژانس بین المللى انرژى اتمى به نمایندگى از جنبش غیرمتعهدها گفته است: ما با هرگونه مکانیسم ماشه مستقیم یا غیرمستقیم که بتواند یک کشور را از طریق اقدامى اعتمادساز به شوراى امنیت بفرستد، مخالفیم.
این گزارش مى افزاید، کالین پاول، وزیر امور خارجه آمریکا در گفت وگو با شبکه تلویزیونى سى.ان.ان با اشاره به تعلیق در ایران گفت: این هنوز فقط از دید ایرانى ها تعلیق است، یک تعلیق به این معناست که آنها مى توانند هر زمان که بخواهند از آن بازگردند، ما مى خواهیم (این برنامه) براى همیشه متوقف شود. با این وجود برخى منابع از احتمال پذیرش قطعنامه اروپا از سوى آمریکا خبر داده اند. خبرگزارى فرانسه به نقل از دیپلماتهاى بى نام گزارش داد: آمریکا ضمن اتخاذ تصمیمى واقع گرایانه قصد دارد با پیش نویس قطعنامه اروپا که فاقد درخواست آمریکا براى اعمال تحریم هاى احتمالى سازمان ملل علیه ایران است، موافقت کند.
> مواضع اعلامى ایران در آستانه شوراى حکام
یک روز مانده به تشکیل جلسه شوراى حکام مسؤولین ایرانى نیز آخرین مواضع کشور را اعلام کردند. دیروز در خبرهاى منابع غربى آمده بود که کمال خرازى در حاشیه کنفرانس شرم الشیخ نکاتى را به وزراى امور خارجه سه کشور اروپایى متذکر شده است.خرازى، به جک استراو، وزیر امور خارجه انگلیس گفته است، تهران از دو پاراگراف مهم در متن اروپا رضایت ندارد؛ یکى از آن دو پاراگراف مربوط به ماهیت تعلیق و دیگرى روند کنترل است.وزیر امور خارجه انگلیس بر این نظر است که باید براى متقاعد کردن ایران به اینکه این تعلیق داوطلبانه است و افراد دیگرى در شوراى حکام هستند که با دیده تردید به آن مى نگرند و احساس مى کنند این مسأله باید جدى باشد، زبان صحیحى را به کار ببریم.«حسین موسویان» رئیس کمیته سیاست خارجى شوراى عالى امنیت ملى ایران نیز دیروز گفت: «سیاست هاى هسته اى ایران، آمریکا را به طور کامل در انزوا قرار داده است.»وى گفت: تعلیق غنى سازى در حال حاضر و آینده براى ایران الزام قانونى نخواهد داشت و در صورتى ادامه خواهد یافت که اروپایى ها به تعهدات خود عمل کنند.موسویان در خصوص ادامه بازرسى هاى آژانس بین المللى انرژى اتمى از ایران، گفت: این بازرسى ها ادامه خواهد داشت و مستمر است.وى در ادامه در خصوص پیش بینى خود از نتایج نشست شوراى حکام آژانس بین المللى انرژى اتمى، گفت: «ما توقع داریم موضوع ایران از دستور کار شوراى حکام خارج شود.»رئیس کمیته سیاست خارجى شوراى عالى امنیت ملى ایران، گفت که اروپایى ها نیز با توجه به موافقت نامه پاریس با خروج پرونده هسته اى ایران از دستورکار شوراى حکام موافقت خواهند کرد.در همین حال «غلامعلى خوشرو» معاون وزیر امور خارجه ایران تأکید کرد که جمهورى اسلامى ایران از روى نیت خیر توافقنامه هفته گذشته را با اتحادیه اروپا امضا کرد و قصد دارد آن را بطور کامل اجرا کند.خوشرو که در کمیته امور خارجى پارلمان اروپا در بروکسل سخن مى گفت، افزود: پیش نویس قطعنامه اى که این ۳ کشور اروپایى تهیه و اتحادیه اروپا از آن حمایت مى کند، آزمون اول براى سنجش تصمیم این ۳ کشور واتحادیه اروپا در زمینه عمل کردن به آن قسمت از این توافق است که مربوط به آنان مى شود و همه مردم ایران منتظر هستند و چشم به این امر دوخته اند. خوشرو گفت: دولت متبوع من از هیچ تلاشى براى اعتمادسازى مضایقه نمى کند و روابط مفید، دوستانه و متقابل را با کشورهاى اروپایى برقرار مى کند.
وى افزود: آمریکا قاضى خوبى نیست و همیشه قبل از برگزارى نشست آژانس این تبلیغات و ادعاهاى بى اساس مطرح مى شود.وى از آژانس بین المللى انرژى اتمى به عنوان تنها قاضى این مسأله یاد کرد و گفت: ما به افزایش همکارى با این آژانس متعهد و وفاداریم. » همچنین گفته مى شود دیپلمات هاى غربى گفته اند: ایران از آژانس بین المللى انرژى اتمى در خواست کرده است تا به این کشوراجازه داده شود براى ادامه تحقیقات از سانتریفوژها و ماشین هایى که مى تواند براى تولید مواد هسته اى به کار رود، استفاده کند.یک دیپلمات غربى که خواست نامش فاش نشود، به رویترز گفت: ایرانى ها درخواست کرده اند که اجازه انجام تحقیقات و توسعه قطعات سانتریفیوژ در مدت توقف فعالیت هاى هسته اى به آنها داده شود اما اروپایى ها به این درخواست پاسخ منفى داده اند.